Hayali Cemaatler: Benedict Anderson
Hayali Cemaatler; Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılmasına odaklanan başucu bir kitap. Ulusçuluk, ulus-devletler ve milliyetçilik çağımızın en büyük politik keşiflerinden birisi! Maalesef birçok keşfin aksine insan hayatını kolaylaştırmak ve kaliteli hale getirmek gibi bir görev üstlenmemiştir. Ulusçuluk son 150 yılda akan kanın kuşkusuz en büyük bahanelerinden biridir.
Anderson ulusçuluğun ve milliyetçiliğin “yaratıldığını” ve fıtri bir sosyal tabanı olmadığı için de “hayali” olduğunu iddia ediyor. Hayali cemaatlerden kasıt Fransız İhtilaliyle kurulmaya başlanan ve II. Dünya Dünya Savaşıyla da adeta patlama yaşayan ulus-devletçiliktir. Bunlar tarihsel, kültürel hatta etnik bir temele dayanmayan ancak politik olarak kurulan ve inşa edilen devletlerdir. Modern ulusal devletler Fransa’dan Türkiye’ye, Senegal’den Tayvan’a Dünya’nın her yerinde kuruldu. Bunlar hanedan, soy, din gibi meşruiyet sağlayıcılar yerine “ulus” temelinde halkın desteğini almaya çalıştılar. Ancak bu ulusun doğal bir birliktelik olması her zaman mümkün olmuyor. Farklı kültür, tarih, din, dil geleneklerine sahip topluluklar devlet inşa süreçlerinde eritilmeye çalışıldı. Ne var ki bu bazen kanlı, bazen gönül rızasıyla bazen de anlamadan yaşanan bir süreçtir.
Hayali Cemaatler, Anderson’un Etnisite ve Milliyetçilik kitabıyla beraber okunabilir. İkisi de benzer konuları ele almakla birlikte Hayali Cemaatler ulus-devletçiliğin meşruiyetini tartışmaya açması yönüyle daha güçlü ve temel bir eserdir. Eser her okuyucuya hitap edecek bir dil ve konuya sahip.
