Gerçekliğin Sosyal İnşası-Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi: Peter L. Berger & Thomas Luckmann
Gerçekliğin Sosyal İnşası-Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi: Peter L. Berger & Thomas Luckmann gibi alanın iki yetkin ismi tarafından kaleme alınmış çok önemli bir başucu eseri. Sosyal Teori konusunda Türk okuyucu özelinde ileri düzeyde okuyucular için uygun olduğu söylenebilir.
Kitap klasik birçok sosyal teori çalışmasından farklı bir konsepte sahiptir. Sosyolojinin konularını sıralayıp bunlar üzerine açıklama yapma denemesi yoktur. Bunun yerine önce bireyin davranışı merkeze alınır, bunun nasıl dışsallaştığı, sosyal alana mal olduğu ve rutinleştiği izah edilmeye çalışılır. Birey ve toplum arasında eylemin sosyal bir olguya nasıl dönüştüğünün mantığı belirlenmek istenmiştir. Elbette bu yapılırken sosyolojinin belli başlı konularına girilmiştir. Gündelik yaşamın sorgulanması, eylemin ve hayatın meşruiyeti sorunu, kimlik teorileri ve krizi, semboller, statü, rol, tabakalaşma ve tortulaşma konuları ele alınmıştır.
“Toplum insani bir üründür. Toplum, nesnel bir gerçekliktir. İnsan sosyal bir üründür” şeklinde özetlenen teoriye göre hem insan toplumu yaratır hem de toplum insanı yaratır. Birisine öncelik vermek anlamsızdır. İnsan eylemi rutinleşmiş ve kurumsallaşmış olduğundan sürdürülebilirliği ve kontrol edilebilirliğinden bahsedilebilir. Bu durumda bireyin özgürlüğü, bireyselliği, aklıyla hareket etmesi ancak insanın sosyal bir varlık olduğu ön bilgisiyle beraber anlam ifade eder. “Bireyin hayat hikayesi, toplumun nesnel tarihine yerleşmiş bir uğraktır” ifadesi birey-toplum diyalektiğini anlatmak için kullanılmıştır.
Sosyal teori eserleri genellikle aynı tür tartışmalara odaklanmak zorundadır. Felsefi olarak sosyolojiye yaklaşırlar. Sosyolojik Düşünce Geleneği: Robert Nisbet gibi bu eser de kendi özel metodunu kullanmıştır. Türkiye şartlarında ortalama doktora sonrası okumalarda uygun olacağı söylenebilir. Maalesef lisans ve lisans üstü çalışmalarda kaliteli okuma yapamayan öğrenciler/hocalar sosyal teoriyi ağır bulmaktadır. Ancak sosyal teoriye vakıf olmadan alanda derinleşmek de zordur. Türkiye’de sosyoloji ve alt dallarının en ciddi problemlerinden birisi maalesef bu edebiyata ve felsefeye olan uzaklıktır.
Sosyoloji alanında çalışan uzmanların belirli aralıklarla okuyacağı sosyal teori kitaplarından biri “Gerçekliğin Sosyal İnşası-Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi” türünden kitaplardır. Bu tür eserlerin belirli zamanlarda okunması zorunludur. Arayı çok açmamak gerekir.
